දංසල් කාල එහෙම මරණාධාර සමිතියට ගොඩවෙමු

වෙසක් මාසෙත් ලඟයි. මාසෙ වගේම වෙසකුත් බොහොම ලඟයි. ගමේ මළගෙයක් වෙලා මළගෙදර ඉවර උනාට පස්සෙ පාලම්කොඩි ගලවන කොල්ලො දෙන්නෙක් එක්ක කයිවාරුවක් ගගහ හිටියෙ මේ වෙසක් එකට මොකද්ද කරන්නෙ කියන කාරණාව ගැන.

කැරකෙන කූඩුවක් හදනවද, දන්සලක් දෙනවද, ගමේම මිනිස්සුන්ට එකම මෙෂර්මන්ට් එක දීල අටපට්ටම් පෝලිමක් පාර දිගට එල්ලනවද , එහෙමත් නැත්තං තඩි අටපට්ටමක් හදල පොලිතින් වලින් කවර් කරලා හන්දියේ එල්ලනවද කියල. යකෝ පුදුමේ කියන්නෙ මුන් එකෙක්ටවත් එහෙම වැඩක බරක් අරන් කරන්න කොන්ද පණ නෑ. නිවාඩු නෑ අයියෙ, හෙන බිසි අයියෙ, සල්ලිත් නෑ අයියෙ. නෙදකින් විතරක්. යකෝ සල්ලි තිබිලද අපි ඔව්ව කොලේ ඒ දවස් වල. පවුල්කාරයෙක් වෙලත් මට තියන අමාරුව මුන්ට නැති හැටි. තොපිට බැරි නං මට මොකෝ.(එහෙම කියලත් බෑ. මොකක් හරි කෙමනක් අටවන්න ඕන මේ පාරත්)

ඇටෙන් පොත්තෙන් ඇවිත් බයිසිකල් කටුවක් පදින්න පුරුදු වෙච්ච කාලේ ඉඳන් අපේ සෙට් එක දන්සැල් කන්න ගියා බයිසිකල් වල. රෑට වෙසක් බලන්න ගියා ලෑන්ඩ්මාස්ටර් (අත් ට්‍රැක්ටර්)වල. ඒ සම්බන්ධ අත්දැකීම් අනන්තයි අප්‍රමානයි. බයිසිකල් වල දන්සැල් කන්න යනකොට ප්ලාස්ටික් බෝතල් බෑග් එකක දාගෙන යන්නෙ. බීම දන්සැල් වලින් ඉල්ලගෙන පුරවගෙන පස්සෙ ආයේ බොන්න. කොලිටි බීම දෙන තැන්වලින් තමයි බෝතල් පුරවගන්නෙ. නිකන්ම "පච්ච වතුර" මොකට පුරෝගන්නවද. බයිසිකල් වලින් දන්සැල්ම කන්න බලාගෙන යන අපි වගේ පොඩි කොල්ලො කුරුට්ටොන්ට දන්සැල් දෙන පින්වත්තු කොඩිය අල්ලන්නෙත් නෑ ගොඩක් වෙලාවට. අපිව ගණන් ගන්නෙත් නෑ. අපිට මොනා කොඩිද? කොඩි ඇල්ලුවත් නැතත් බලෙන් ඉල්ලගෙන හරි බොනවා බීම.

පණ දාගෙන බයිසිකල් පාගල මහන්සිය නිසා කොච්චර දන්සැල් තිබ්බත් අතාරින්නෙ නෑ. දන්සැල පහුකරලා පඳුරකට සුළුදිය ටික හිස් කොලාම ආයෙත් බීම දන්සැලකට බඩ රෙඩි.  හැතැප්ම ගණන් බයිසිකල් පදින අපි දන්සැල් කීයක් තිබ්බත් අතාරින්නෙ නෑ. අර බෝතල් වලට ඉල්ලුවට සමහරු බීම දෙන්නෙ නෑ. යන්තං ගානක් එකතුකොරලා බීම බැරල් එකක් දියකොරගෙන දවසම දෙන්න හිතාගෙන ඉන්න පෙරේත දන්සැල්!! දන්සැල් කන්න යන ගමනෙ රූට් එක ප්ලෑන් කොරන්නෙ දවල් වෙනකොට බත් දන්සැලක් වඳින්න හිතාගෙන ( කොහෙද දන්සැල් දෙන්නෙ, මොනා දන්සැල්ද දෙන්නෙ කියන එක කල්තියාම මීටර් කොරන් ඉන්නෙ අපි ඒ දවස් වල) .

සමහර වෙලාවට ඒ බත් දන්සලකට යනකොට බත් උයලත් නෑ. එතනින් ගියොත් දවල්ට කන්න වෙන දන්සලක් සෙට් වෙන්නෙත් නෑ. ඉතිං මොකද කරන්නෙ? මොනා කරන්නද. හොරගල් අවුල අවුල වටේ කැරකෙනවා බත් උයනකල්. එකපාරක් මං දන්සැලක බත් මුට්ටියට ගින්දර දාලත් තියනවා. ඔය ගමනෙදි අව්ව වැස්ස අදාලත්වයක් නෑ. වෙසක් මාසෙ වැහි මාසෙ නිසා ගොඩක්දුරට වැස්සට අහුවෙලා නාන්න වෙනවාමයි.  කාලගුණේ කොහෙද අපිව මට්ටු කොරන්නෙ. වැස්සේ නැතත් ජර්නියේ මගදි දොළපාරක් , ඇළක් අල්ලලා කොහොමත් නාන එකනෙ.

ඔය ඔක්කොම සෙල්ලං දාල හවස් වීගන එනකොට ගෙදරට පාත් වෙන්නෙ හිස් අතිනුත් නෙවෙයි. තෝරාගත්ත ඉස්තරම් බීම දන්සැල් වලින් පුරෝගත්ත බීම බෝතල්, කඩල මුල්, මඥ්ෙඥාක්ක පාර්සලුත් එක්ක.  පස් පඩව්වේ බණින අම්මටත් බීම ටිකක් දීල ශේප් කරගන්න ගමන් (කොයි ගෑණු උන්දද දන්සැල් බීම නොබොන්නේ) ඉතුරු ටිකත් කොහොමහරි බොනවා. ඒ කාලේ මතක් වෙනකොට අදටත් පුදුමයි ඒ බීපු බීම බිවිල්ලේ තරමට වකුගඩු වලින් ඔව්ව කොහොම පෙරුවද කියල. බෝමන් ප්‍රාවර හොල්මං වෙලා යන්නැති ඒ දවස් වල.

පොඩිම දවස් වල දන්සැල් කන්න ගියාට උගුරු ඇටේ පැන්න දවස් වල ඉඳල ගමේ දන්සැල් කමිටුවෙ වැඩ. සල්ලි එකතුකරන්න යන්න පටන්ගන්නෙ සති දෙක තුනකට කලින් ඉඳන්ම. අවුරුදු ගානක් තිස්සෙ ඔය වැඩේ කරලා තියන පළපුරුද්ද නිසා අදාළ ඒරියා වල සල්ලි දෙන මිනිස්සු නොදෙන මිනිස්සු, එනවා දකිනකොට දොරවහගන්න මිනිස්සු ගැන හොඳ අවබෝධයක් අපිට තිබ්බ. පසුකාලීනව අපේ සෙට් එක කරන්න පුළුවන් උපරිමයෙන් අපිම සල්ලි දාල දන්සැල් දුන්න. දැන් ඉතිං අපි පැත්තකට විසි වෙලා. අලුත් කොල්ලො කලඑළි බැහැල.උන්ටම එව්ව කරගන්න දීල දෙන්න පුළුවන් උපරිම සහයෝගය දීල වැඩේ කෙරෙන හැටි පැත්තකට වෙලා බලන් ඉන්නවා. කරුමෙ කියන්නෙ ඒකක් කරන්නත් මුන්ව ඇහැරවන්න වෙලා තියන එක.

මළගේක පාලම්කොඩියෙන් දන්සැල් කතාවකට බැස්සට වටෙන් වටෙන් කැරකිලා එන්න දඟලන්නෙ මරණාධාර සමිති කතන්දරේකට. 

 ඉස්සර ගමේ මල ගෙයක් උනාම අපි සෙට් එක මළගෙදරට එකතු වෙනවා. අපේ එකෙක් හිටිය ඌට පිහියක් දුන්නම හනුම වගේ ගෙ වටේ තියන ගස්කොළන් ඔක්කොම පාහිනවා. පාරත් වීසි ගහල සුද්ද කරලා මළගෙදරක  ප්‍රධානම රාජකාරිය වෙච්ච "හට්" ගැහිල්ලට සෙට් වෙන්නෙ ඊගාවට.

බන්දුවගේ ලෑන්ඩ්මාස්ටර් කටුවත් ඉස්ටාට් කොරගෙන අල්ලපු ගමේ මරණාධාර සමිතියෙන් හට්  එක ගෙනත් මිදුලෙ සුදුසු තැනක් බලල ඒක අටවල වතුර පාරවල් ඒක ඇතුලට එනවට වටේ පස් ගැට්ටකුත් දාලයි ඒ කාලේ අපි පස්ස බැලුවෙ. අපේ එකෙක්ගෙ ගෙදර තිබ්බ ටොම්බ සයිස් ෆ්ලෑෂ් ලයිට් දෙකක්. ඒ දෙකත් නියමිත එල්ලයට පාරට එලිය වැටෙන්න හයි කොරල ගෙවල් වලින් ටියුබ් ලයිට් තුන හතරකුත් ගෙනත් එව්වත් නියමිත ස්ථාන වල ස්ථානගතකොරල වයරින් වැඩෙත් කොලේ ඉතිං අපිම තමා. දැන් නං මළගෙයක් ආරංචි වෙච්ච ගමන් දේශපාලුවන්ගෙ පදනම් වලින් "කැනපි" ගෙනත් අටෝනවනෙ.  අහවල් එකාගේ පදනම කියල හැමතැනම ගහපු රෙදි මඩු වගේම උන්ගේ නම් ගහපු ප්ලාස්ටික් ඇඳිපුටු වලින් මිදුල පිරවෙන්නෙ තරඟෙට වගේ. එදා වේල කන්න නැතිව ඉඳල ඊට පස්සෙ චන්දෙ ඉල්ලලා හොරකම් කරගෙන පෝසත් වෙච්ච හිපාටු දේශපාලුවෝ හැම එකාටම දැන් තියනවා "පදනම්".

මල ගෙදරක පුටුවෙ පිටිපස්ස බැලුවම දැන් හොයාගන්න පුළුවන් ගෙදර මහ එකා චන්දෙ දෙන්නෙ මොන පැත්තටද කියල. හට් ගැහිල්ලෙන් පස්සෙ අපේ රාජකාරිය තමයි නිදි මැරිල්ල. හත් දවස ඉවර වෙනකල් මල ගෙවල් වල නිදිමරනවා. ගම් වල මතයක් තියනව හත් දවස යනකල් ගෙවල් වල දොර ජනෙල් වහන්නේ නෑ කියල. දැන් නං ඒ කතන්දර නෑ.

 

ඔය නිදි මැරිල්ලෙදී එලි වෙනකල් කරන්නෙ කාඩ් ගහන එකයි කැරම් ගහන එකයි තමා.  සමහර මළගෙවල් වල පිළිකන්නේ මාගලක් එලලා බූරුවා ගහන ඒකත් ජයටම කෙරෙනවා. මිනිය ගෙදර තියනකල් පොලිසියෙන් පනින්නේත් නැති නිසා බූරුවා කෙළියට යන සාමාජිකයො ඉන්න ගෙවල් වල මල ගෙයක් උනොත් අනිවාර්යෙන් එතන බූරු පිටියකුත් යනවා. මට නං පෙන්නන්නම බැරි වැඩේ තමා ඒක. තෝං බෝතලේට එකතුවෙන සල්ලි මල ගෙදරට ලැබෙන නිසා දුප්පත් අසරණ කමින් මිරිකුණු ගෙවල් වල මල ගෙයක් උනාමත් බූරු පිටි සෙට් වෙනවා ගෙදර අයිතිකාරයගෙ කැමැත්ත උඩ. එව්ව ඉතිං අකමැති උනත් අපිට නවත්තන්න පුළුවන් දේවල් නෙවෙයි. අපි අපේ පාඩුවේ තුන්සියහතර පාරක්, ඕමි අතක් ගහගෙන රැය පහන් කොරනවා. ගම් වල තුන්සියහතර ගහපු පරම්පරාවේ අන්තිම පුරුක් අපි වෙන්නැති. ඕමි ගහන්න වත් දන්න එවුං යැ දැන් ඉන්නෙ. ඉස්සර අජූත කියලත් කාඩ් සෙල්ලමක් තිබ්බ කියල අහල තිබ්බට ඒ ගැන දැක හෝ දැන පුරුද්දක් නෑ. උඩට වියන් බැඳලා කෑම එහෙමත් මේසෙ  උඩ තියාගෙන සල්ලි ඔට්ටුවට ක්‍රමේකට අජූත ගහනවා නං පොලිසියට උනත් අල්ලන්න බෑ කියල වැඩිහිටියෙක් කියනවා මං අහල තියනවා. ඒ දේවල් වල ඇත්ත නැත්ත ගැන අයිඩියාවක් නං නෑ මටනං.

ඉස්සර කට්ටි කට්ටි සෙට් වෙලා තුන්සියහතර ගහනකොට ගමේ සීය කෙනෙක් වැඩේට එන්ටර් වෙනවා. අපි මෑන්ස්ට කිව්වෙ කර්තේලිස් ආත කියල. පොර තුන්සිය හතර ගහන්නේ හෙනම උවමනාවෙන් සහ උනන්දුවෙන්. අපේ ලොකු කොල්ලො පරම්පරාව මිනිහව උනන්දු කරවල ගේමකට සෙට් කරගන්නව. ගේම කිව්වෙ තුන්සිය හතර ගේමකට. සාමාන්යෙන් වැඩි පිරිසක් ඉන්නවා නං තුන්සියහතර ගහන්න හයදෙනෙක් සෙට් වෙනවා. තුන්දෙනා ගානේ පැති දෙකකට බෙදිලා ගහන්නෙ. කට්ටිය කතා වෙලාම හොර කරලා කර්තේලිස් ආත ඉන්න පැත්ත පරද්දනව. පස් දෙනෙක් එක පැත්තක (කර්තේලිස් ආතාගේ පැත්තෙ ඉන්න දෙන්නත්) ආත තනියම. පැරදුනාම බුවාට නහුතෙට තද වෙනව. කුටු කුටු ගාල කුණුහරුපෙන් බැන බැන යන්නත් යනවා. ආයෙත් පින්සෙන්ඩු වෙලා එක්කගෙන එනවා. ඔය වැඩේ එලිවෙනකල්ම කරනව.

ඔය අවු අස්සෙ බිත්තර තම්බන සීන්, නින්දගිය එවුන්ගෙ මූණු වල දැලි ගාන සීනුත් වෙනව. බිත්තර තම්බනවා කිව්වට ඇත්ත බිත්තර තැම්බිල්ලක් නෙවෙයි. ඒ වැඩේ කොරන හැටි කියන්නම්කො. මළ ගෙවල් වලට දැන් දැන් ප්ලාස්ටික් ඇඳි පුටු ගෙනාවට ඉස්සර තිබ්බේ ඇලුමිනියම් තහඩු පුටු. දැන් එව්ව තරම් සැප පහසු නෑ. එව්ව තියනකොට තමයි බිත්තර තම්බන්න පුළුවන්. අළුත් පන්නයේ ඉටිගාපු කඩදාසි වලින් හදපු ගිනි කූරක් අරගෙන වෙඩි බේත් නැති පැත්තෙන් ඒ රෝල් කරපු ඉටි කඩදාසිය හොඳට දිගාරිනවා. වෙඩි බේත් ඔලුව එහෙමම තියෙන්න ඇරලා ඒ ගාවට එනකල්ම.ඊට පස්සෙ කව්රුහරි ඉඳගෙන ඉන්න තහඩු පුටුවක යටි පැත්තෙන් (හොරෙන් පිටිපස්සෙන් ඇවිත්)  ඒ දිගෑරපු ඉටි කඩදාසිය තද කරලා තිබ්බම අර ඉටි ගතියට ඒක තහඩුවෙ ඇලෙනවා. කාඩ් ගහන බුවෙක්ට තමයි ඕක කරන්නෙ. කාඩ් ගැහිල්ලේ සිහිය නිසා හොරෙන් ලේසියෙන් ඔය වැඩේ කරන්න පුළුවන්. ඊට පස්සෙ ගිනිකූරු ඔලුවට ගිනි තියල මාරු වෙනවා. තහඩුවෙ ඇලුණු කොලේ එහෙම්මම එතන ගිනි ගන්නවා. පුටුවේ ඉන්න එකාට කාඩ් සිහිය නිසා ඕක තේරෙන්නේ නෑ. තුනී ඇලුමිනියම් තහඩුවෙ ගිනිකූර අලවපු තැන යටින් හොඳට රත් වෙලා ඒ තාපය සරමක් ඇඳගෙන නිව්ඩෙන් ඉඳගෙන ඉන්න බුවාගෙ (රෑට නිදිමරන්න ඉන්නෙ එහෙමනේ) වෘෂණ කෝෂෙට ට්‍රාන්සර් වෙනකොට පොර උඩ විසිවෙලා බිම වැටෙන්නෙ(ඒ උඩ විසි වෙන වෙලාවට කටින් හුයනු එහෙමත් පිට වෙනවා සමහර වෙලාවට) . වටපිට බලනකොට වැඩේ කරපු එකා පලාතක වත් නෑ ( ඔය හීට් ට්‍රාන්සර් එකට ටික වෙලාවක් යනවා) . ඔන්නෝකයි බිත්තර තම්බනවා කියන්නෙ.

නින්ද ගිය අපේම යාලුවන්ගේ මූණු වල දැලි ගාන වැඩෙත් ක්‍රම දෙකකට බෙදෙනවා. එකක් තමයි වළන් දැලි සහ පොල් තෙල් ගාන එක. අනික පෑන් වල කාබන් ගාන එක. මලගෙදරම කුස්සියට රිංගල මැටි වළන් දෙකතුනක පිට පැත්තෙ දැලි පිහියෙන් හූරල කොලේකට දාල පොල් තෙල් එක්ක හොඳට කලවම් කරල කුකුල් පිහාට්ටක ආධාරයෙන් තමයි නින්ද ගිය එවුන්ගෙ  මූණු පින්තාරු කරන්නෙ. බොහොම සීරුමාරුවට කරන්න ඕන වැඩක්. නින්ද ගිය එකා ඇහැරුනොත් ගුටි කන්න වෙන නිසා. කාබන් ගාන වැඩේට වෙනමම ටෙක්නික් එකක් තියනවා. පෑනක කාබන් කූරක් අරගෙන තුඩ ගලවල විසිකරනවා. ඊට පස්සෙ නිදාගෙන ඉන්න එකාගෙ අල්ලට ලං කරලා දකුණුඅතට (හුරු අතට) වැටෙන්න කාබන් කූරෙ අනිත් පැත්තෙන් පිඹිනව. එතකොට පෑන් කූරෙ කාබන් ටික අරූගෙ අතේ. ඊට පස්සෙ පොල් කෙන්දක් , එහෙමත් නැත්තං තුත්තිරි මලක් අරගෙන ලාවට හීනියට අදාළ බුවාගෙ මූණෙ තැන තැන අතුල්ලනවා. නින්ද ගිහිං ඉන්න බුවා නින්දෙන්ම මූණ පිහදානව. අතේ තියන කාබන් තමුන්ම මූණෙ ගාගන්නවා.

 

දැන් නං වළන් දැලි හොයාගන්න බැරි නිසා මල ගෙවල් වල නින්ද ගිය එවුන්ගෙ මූණු වල ගාන්නේ ටූත්පේස්ට්. අපි නං කට ඇරගෙන නිදාගෙන ඉන්න එවුන්ගෙ කටවල් ඇතුලට ලුණු කැටත් දාල තියනවා.  ඔයිට වැඩිය මිණීමරණ වඩාත් කොලා අපි ඒ දවස් වල. පහල ගෙදර මල ගෙයක් වෙච්ච දවසක රෑ ඔය වගේම ත්‍රස්තවාදී ප්‍රහාරයක් එල්ල කළා. ඉලක්කය උනේ "නීල් මාමා". නීල් මාම කසාද බැඳලා නෑ. දේපල හොඳට තියනවා. හැබැයි කුණු ලෝබයා. හින්ගන්නෙක්ට සතයක් දෙන්නෙ නෑ. ගූ බෙට්ටෙ සතේ දිවෙන් ගන්න ජාතියේ පොරක්. මිනිහගෙ ඔලුව මැද්දෙ තට්ටේ. "මැද හිස්- වට කෙස්" ටයිප් එක. පැත්තකින් දිගට කොන්ඩේ වවල ඒකෙන් මැද තට්ටෙ වැහෙන්න පීරනවා. ඔය ක්‍රමේට අපි නං කිව්වෙ "විදේශාධාර සිස්ටම් එක" කියල. මළගෙදර පුටුවක් උඩම නීල් මාමට නින්ද ගිහිං. විදේශාධාර කෙහෙරැල්ල පාතට වැටිල එල්ලෙනව. අපිටත් ඉතිං ඔව්ව බලන් ඉන්න බෑ නෙ. කට්ටිය කුටු කුටු ගෑවා. එකෙක් දුවල ගෙදර ගිහිං අරන් ආව "සුපර් ග්ලූ" ටියුබ් එකක්. හොරෙන්ම ගිහිං ඒක මිරිකුව "විදේශාධාර කොන්ඩ කෑල්ල"ට. අපි මාරු. ඇහැරුනාම වෙන වැඩේ බලන්න හිටියෙත් නෑ. විශ්වාස කටයුතු වලින් ආරංචිය ආව නීල් මාම ඇහැරිලා විදේශාධාර ගන්න හදනකොට කොන්ඩ කෑල්ල පොල්ල වගේ කෙලින් හිටිනවලු. කුණුහරුපෙන් බැනබැන ගෙදර ගියාලු. දවල් මළගෙදර එනකොට නීල් මාමගෙ විදේශාධාර කප්පාදුවට ලක්වෙලා.

 

මල ගෙවල් වල ඔය ඔක්කොම සෙල්ලම් දාන්න ශක්තිය ලැබෙන්න කන්න බොන්නත් තියෙන්නෙපැයි. අලුත් තාලේ නූතන මල ගෙවල් වල සැන්විච් එක්ක නෙස්කැෆේ දුන්නට අනේ අපට නං ඒ කාලේ හම්බුනේ මාරි විස්කෝතු, නයිස් විස්කෝතු සමග කෝපි. වටේ අහලපහල ගෙවල් වලින් ඒ ඔක්කොම ගෙනත් දෙන නිසා මළගෙදර උදවියට කරදරේකුත් නෑ. එදා ඉඳන් අද වෙනකල් අපේ තාත්තයි බාප්පයි ගමේ හැම මල ගෙදරකටම රෑට අල්ලපු ගමේ බේකරියෙන් බනිස් ගෙනත් දෙනවා. ඔය ඔක්කොම ජාති කාලා එහෙම තමයි තියන විසේට අපි පිස්සු කෙළියේ. නූතන මල ගෙවල් වල රෑ එළිවෙනකල් බොන එක සිද්ද උනත් ඒ කාලෙ කොළු බජාර් එක කලේ බුලත් විටක් කාගෙන රෑ එලි වෙනකල් ඔය වගේ පිස්සු නටපු එක. "යකෝ මුන් මල ගෙවල් මගුල් ගෙවල් කරගෙන" කියල කෙනෙක්ට හිතෙන්න පුළුවන්. ඒත් අනේ ඉතිං කොළු විසේ කොහෙන් හරි යවාගන්න එපැයි.හදිසි අකල් මරණ වෙච්ච මළගෙවල් දේවල් වලදී නං අපි බොහොම සංවරව හිටිය. ඒත් වයසක කවුරුහරි මළොත් ඒක අපි සැළකුවේ "ආතල් මළගෙයක්" විදියට.  

ගමේ මරණාධාර සමිතිය පිහිටෝපු විදිය කියන්න හිතේ තියාගෙ කතාව පටන්ගත්තත් වල්පල් කියෝලා කතාව වෙන පැත්තකට ඇදුන. ඉංගම්මාරු කතා වගේ තමා. එකම සෙට් එකේ උනාට කතා වෙන වෙනම.

අපේ ගමේ මරණාධාර සමිතියක් තිබ්බෙ නෑ ඒ දවස් වල. අල්ලපු ගම් හැම එකේම මරණාධාර සමිති තිබ්බට පුංචි ගමක් වෙච්ච අපේ ගමට මරණාධාර සමිතියක් තිබ්බෙ නෑ. මරණයක් උනාම අල්ලපු ගම් වල එවුන්ගෙ සමිති වලින් හට් පුටු ගේන්න ගියාම උන්ගෙ "රැස්පොට්" බලන්නත් ඕන. ඔය කාරණාව දඩමීමා කරගෙන වයසක බේබදු සෙට් එකක් අලුතෙන් සමිතියක් පිහිටෝනවා කියාගෙන ෆයිල් කටුවකුත් අරගෙන ගම වටේ ඇවිදලා ගෙවල් හැම එකකින්ම සල්ලි එකතුකරගෙන ඒ සල්ලි වලින් බිව්වා. අන්තිමේදී සමිතියකුත් නෑ සල්ලිත් නෑ. කොහොමින් කොහොමින්හරි අපේ කොළු සෙට් එක මරණාධාර සමිතියක් පිහිටෝන වැඩේට තල්ලු උනා. කොළු කාණ්ඩේ එකතුවෙලා වැඩේට සල්ලි හොයන විදිය කතා කරනවා ඉස්කෝලෙ වත්තෙ පිට්ටනි කෑල්ලෙ බෝල ගහල ඉවර වෙලා. අයෙත් ගෙවල් ගානෙ සල්ලි එකතුකරන්න යන්න බෑ. ගියාට පරණ බේබදු නාකි සෙට් එකේ අත්දැකීමත් එක්ක මිනිස්සු සල්ලි දෙන්නෙත් නෑ. දැන් මොකද කරන්නෙ?

අවුරුදු ඉවර වෙලා වෙසක් එකත් ලඟයි. "ලොකු කැරකෙන කූඩුවක් හදල සල්ලි වලට පෙන්නමු" එකෙක්ගෙ යෝජනාව. "අනේ යකෝ, මේ ගම් වල එවුං සල්ලි දීලම කූඩු බලන්න එයි , බලන් හිටපං" තව එකෙක්ගෙ උදැල්ල. කතාව ඇත්ත. සෙනග පිරිච්ච පැති වල සල්ලි තියන නාගරික පංතිය නං සල්ලි දීල කූඩු බලයි. අපේ ගම් වල එවුං වටෙන් කැරකිලා පොල් අතු පැළැල්ලක් අස්සෙන් කූඩුව දිහා බලල යනවා මිසක් සල්ලිම දෙයි මේං කියල. ඒ වැඩේ හරියන්නෙ නෑ. ප්රෝපොසල් එක රිජෙක්ට්.

 

"එහෙනං හොල්මං මන්දිරයක් හදල සල්ලි වලට පෙන්නමු" තවත් එකෙක්ගෙ ප්‍රපෝසල් එකක්. " එව්ව බලන්න මිනිස්සු සල්ලි දීල යනවා බං. ආතල් වැඩක් නෙ. අපිටත් ආතල්. මිනිස්සු බලන්නත් එයි. ගානක් කපාගන්න පුළුවන්" අරූ පෝරත් දානව. "අනේ අම්මේ උඹලට මතකද ගියපාර කිරිඳිවැල හොල්මං මන්දිරේ වෙච්ච සීන් එක?" "වීරඟුලේ හොල්මං මන්දිරේ වෙච්ච සීන් එක, අනේ අම්මේ බෑ" ඒකටත් උදැල්ල. ඔය හොලමන් මන්දිර සිද්දි දෙක ගැනම කිව්වම ඒකෙ බැරෑරුම් කම ගැන ඔලුවට එයි.

කිරිඳිවැල ටවුමෙ වෙසක් කලාපෙකුත් එක්ක බොහොම සරුවට තිබුණු හොල්මං මන්දිරේ  ඇතුලේ වෙච්ච සිද්ධිය වටේපිටේ හැමෝටම තාමත් මතක ඇති. ඔය වෙසක් කලාපවල අයිස්කිරින් කාරයෝ, බැලුම්බෝල මෑන්ස්ල , තොරෝම්බෝල් කාරයෝ පාර දිගටම ජයට වෙළඳාම් කරනවනෙ. ඒ අතරෙ තිබිල තියනවා "ඕන කෑල්ලක් 20යි" මොඩල් එකේ බිස්නස් එකක්. ඔය අපි දකින්නෙ "ඕන එකක් විස්සයි මහත්තයා, ගන්න ඕන නෑ ඇවිල්ල බලන්න" කිය කිය පදුරක එළාගෙන  කතුරු, අඬු, අනං මනං උඩදදා විකුණන වෙළෙන්දෝ. අන්න එහෙම එකක්. වෙසක් කලාපෙ බලන්න ආපු පොරක් ඒකෙන් රුපියල් විස්සකට නියණකුත්(screw driver)  අරගෙන වෙසක් බලාගෙන ගිහිං. ඒ යනගමන් හොල්මං මන්දිරේ දැකල ඒකටත් ගාන දීල ඇතුල්වෙලා බයෙන් බයෙන් යනකොට (බයෙන් තමයි යන්න ඇත්තෙ, නැත්තං මේ සීන් එක වෙන්නෙ නෑ) එකපාරටම යන පාත් එකේ කොළ අතු මැද්දෙන් "මහසෝණා" මොඩල් එකේ යකෙක් කෑගහගෙන ඇඟට කඩාපැනල. අරූ බයවෙච්චපාර අතේ තිබ්බ විස්සට ගත්ත නියණෙන් යකාට ඇනල. යකා බෙරිහන්දෙනවලු, මූත් කෑගහනවලු. පස්සෙ සංවිධායක මණ්ඩලේ රැස්වෙලා යකාව ඉස්පිරිතාලේ ගෙනිහින්. නියන් කාරයටත් අල්ලගෙන ගහල පොලිසියෙනුත් ඇවිත් මළජූලියයිලු. පස්සෙ කොහොමහරි පොලිසියෙන් හොල්මං මන්දිරේ  නවත්තලා. ඉස්පිරිතාලේ හිටපු  යකා මැරෙන්නෙ නැතුව යන්තං ගොඩ ඇවිල්ල.

වීරඟුලේ තිබ්බ හොල්මං මන්දිරේ වලි දෙකයි. ඔය හොල්මං මන්දිර වල බෙල්ලෙ වැල දාගෙන වගේ එල්ලලා ඔලුවත් කඩාවැටිල දිවත් එලියෙ දාගෙන ඉන්න වැඩේ තාත්විකව රඟදක්වනවා. වැඩේ කරන ශිල්පියගෙ කකුල් ඉණ වටෙන් පටි දාල ඒකෙන් උඩ එල්ලලා තිබ්බට පේන්නෙ බෙල්ලෙ තියන  ලොකු කෙඹන්  ඇත්තටම එල්ලිලා ඉන්නව වගේ. කොහොමහරි හොල්මං මන්දිරේ බලන්න ආපු නහරකාරයෙක් (බීලත් ඉන්න ඇති) අර එල්ලිලා ඉන්න එකාගෙ "අහවල් එක" මිරිකල. අරූ එල්ලිලා ඉඳගෙන මර ලතෝනි දෙනවලු. දුවන්නත් බෑ, මුකුත් කරගන්නත් බෑ එල්ලිලා ඉන්න නිසා. ඊට පස්සෙ සංවිධායක මණ්ඩලේ ඇවිල්ල අර ඇට මිරිකපු එකාට ගහල මළජංජාලයයි. ඒකෙ වාඩුව ගන්න ගුටිකාපු එකාගෙ ගමේ එවුං ටිකක් සෙට් වෙලා පහුවදා  ඇවිල්ල වලිය දාගන්නම ලෑස්තිපිට. ඔය හොල්මන් මන්දිර වල තියන තවත් අංගයක් තමයි මල මිණියක් වගේ කළු සුදූ ඇඳගත්ත එකෙක් මිනී පෙට්ටියක දපාගෙන ඉන්න එක. අත් කකුල් වලටත් සුදූ මේස් දාගෙන. අර වලියටම ලෑස්ති වෙලා ආපු සෙට් එකෙන් එකෙක් මන්දිරේ ඇතුලෙන් යද්දි මිනීපෙට්ටියගාව නැවතිලා බිබී හිටපු සිගරට් එකෙන් අර මළමිනියෙ කකුල පුච්චලා. මල මිනිය කිව්වට පණ තියන එකානෙ. ඌ මිනීපෙට්ටියෙන් බිමට පැනල අරූට ගහල. එලියෙ හිටපු ඇරියස් කාරයෝ ටිකයි ගමේ එවුං ටිකයි හිටු කියල ගහගන්නවලු ඊට පස්සෙ. ඒ වලියටත් පොලිසිය මැදිහත් වෙලා හොල්මං මන්දිරේ නවත්තල.

 

මෙව්ව කියෝලා ගිහිං හොල්මන් මන්දිර බලන්න ගියාම මේ වැඩ අත්හදාබලනව එහෙම නෙවෙයි ඕං. හොල්මං මන්දිර වල කෙරුවාවල් වල දරුණුකම ගැන උදාහරණ අහලපහළම තිබුන නිසාවට ඒ වැඩෙත් අතෑරිය. මරණාධාරයක් හින්ද නිකං වලි දාගන්නෙ මොකටද. අන්තිමේදි තීරණයඋනා "සල්පිලක්" පවත්වන්න. ඔන්න වැඩේට බැස්ස කට්ටියම එකම කතාවට.

සල්පිලට වෙන්දේසි කරන්න අවශ්‍ය බඩු එකතුකරන්න කොල්ලො සෙට් එකට ගෙයක් ගෙයක්ගානෙ යන්න උනා. ඒකත් හරි ජොලි වැඩේ. තම තමුන්ගෙ හැකියාවල් සහ කරන කර්මාන්ත වලට අනන්‍ය බඩු තමයි ඒ කාලේ මිනිස්සු සල්පිල් භාණ්ඩ විදියට ලබාදෙන්න පොරොන්දු උනේ. වඩු වැඩ කරන ලෙස්මන් බාසුන්නැහැ හිරමණ දෙකක්, අල්ලපු ගමේ බේකරියෙන් අඩි 4ක් විතර දිග කිඹුලා බනිස් එකක්, බිස්නස් එකට එළවලු කොරටුවක් කරන "අලි අප්පුහාමි මාම"ගෙන් "අලි එළවලු පාර්සලයක්" , මාගල් වියන පොඩිමැණිකා ආච්චිගෙන් ලොකු මාගලක්. ඔය වගේ හැම ගෙදරකින්ම මොකක් හෝ භාණ්ඩයක් සල්පිලේ වෙන්දේසියට ලැබුණ. වට්ටි, පැදුරු, මල් පෝච්චි, මල් වාස්, වගේ දේවල් ගොඩාරියක්. වැලිතලප පාර්සල්, මුරුක්කු පාර්සල්, පුච්චල තලාපු කජු පාර්සල් ( කජු මුල් කියල කජු ගස් වල මුලුත් වෙන්දේසි කරනවලු සමහර සල්පිල් වල . අපේ නං එහෙම එව්ව තිබ්බේ නෑ) ඔය වගේ කෑම මහා ගොඩක් ජාති.  තව පිඟන් සෙට් වගේ දේවලුත් ගෙවල් වලින් සල්ලි වලට මේ වෙනුවෙන්ම  අරගෙන අපිට බාරදීපු වෙලාවලුත් තිබ්බ. කොහොම නමුත් වැඩේ අතිසාර්ථක වෙන බව මුල ඉඳන්ම අපට පෙනුණ. 

සල්පිලක් කරගෙන යනකොට එකදිගට බඩු ටික විතරක් වෙන්දේසි කරන එක නෙවෙයි සම්ප්‍රදාය. රෑ 7ට 8ට පටන් අරගෙන පාන්දරජාමෙ වෙනකල් ඇදෙන මේ වැඩේ ඒකාකාරී ගතිය නැති වෙන්න මැද්දෙන් වෙනස් වෙනස් විශේෂාංග තියෙන්නත් ඕන. ගොඩක් දවස් වලට බීල ගෙදර ඇවිත් එළිවෙනකල් ඩොල්කියට තඩිබාන "ධර්මසිරි මාම"වත් සහභාගී කොරගෙන මිනිහගෙ ඩොල්කි පදේට සිංදු කියන්නත් දෙන්නෙක් අපි අතරෙන්ම ඉදිරිපත් උනා. රජවාසලේ අන්දරේගේ  ජවනිකාවක් රඟදක්වන්නත් අපේම කට්ටියක් පුරුදු පුහුණු උනා. මටත් ඒ නාට්ටි කෑල්ලෙ රජ්ජුරුවන්ගෙ බිසවගේ චරිතෙ වේකන්සිය හම්බුනා. අම්මගෙ සාරියක් ඇඳගෙන ,බොරු කොණ්ඩයක් එහෙම දාගෙන. හැට්ටෙ අස්සට රෙදි පොට්ටනි දෙකක් ඔබාගෙන බොරු පියයුරු හදාගෙන සල්පිල දවසෙ දක්වපු ඒ රංගනේ තමයි මගේ ජීවිතේ පලවෙනි සහ අවසාන රඟපෑම.

අරුණ අයියා කොට ගවුමක් ඇඳගෙන තොල් වල ලිප්ස්ටිකුත් ගාගෙන භන්ගාරා ඉෂ්කොමිටා සිංදුවට ("ඔකොඩි නලු  ඉෂිකොමිටා ඕ ඕ , ඔකොඩි නලු  ඉෂිකොමිටා අය අයේ .." සිංදුව මතක ඇති. එකේම තියෙන්නෙ "ඔ බුද්ධික තනියෙන්ද.. ඕ ඕ" කියල එහෙමත්) නටපු බ්‍රේක් ඩාන්ස් පාර බලන්න ආපු කට්ටිය හිනාවෙන් කුල්මත් කළා මතකයි.

ඔය මොක තිබ්බත් වැඩක් නෑ සල්පිල මෙහෙයවන පුද්ගලයා හොඳ මුඛරි කමක් තියන කට සැර විනෝදකාමී පොරක් නෙවෙයි නං. ඩන්ස්ටන් සහ ඩැලස්කෙලාඩ් , ෂොක්මන් සහ සමරවික්‍රම මොඩල් එකේ වෙන්දේසි කාරයෙක් අපේ අහලපහලම හිටිය. ඒ තමා අල්ලපු ගමේ "තැපැල් මාරයා". ලියුම් බෙදපු එක රස්සාවට කරපු මාරසිංහ මාමා දෙකක් දාගත්තම ගිරව වාගෙ. ඒ දවස් වල අහලපහල හැම ගමකම සල්පිල් මෙහෙයවන්නෙ බුවා තමයි. දෙසියපනහයි ඈවරයි....ර්ර්ර්ර්රුපියල් දෙසියපනහයි ඈවරයි කිය කියා දොඹ ගෙඩි ඇස් වලින් වේදිකාවෙ පහළ ඉන්න හැමෝගෙන්ම ප්‍රශ්නයක් අහන විදිය පෙන්නල  මිනිස්සුන්ගෙ හිතේ දෙගිඩියාවක් ඇතිකරල ලංසුව උස්සන්න පුදුම හැකියාව "තැපැල් මාරයා"ට තිබ්බෙ. සල්පිලෙන් උපයාගත්ත මුදල වැඩිකරගන්න "තැපැල් මාරයා"ගෙන් ලැබුණු දායකත්වය අමතක කරන්න බෑ.

ඔය කතා කියද්දි එදා දවසෙ හවස සිදුවෙච්ච සිදුවීමක් ගැනත් නොකියම බෑ. අපේ සල්පිල පැවැත්වුනේ ගමේ "සමාගම් මඩුවේ". මගේ නෑදෑයෙක්ගෙ ඉඩමක කෙලවරේ ටකරං වහලයකින් සමන්විතව හදල තිබ්බ  ඒ ගොඩනැගිල්ලෙ  වේදිකාවක්  වගේම ඊට පහලින් මිනිස්සුන්ට රැස්වෙන්න සෑහෙන තරම් ඉඩකඩකුත් තිබුණ. වේදිකාව පිටිපස්සෙන් ලොකු කාමරේකුත් හදල තිබුණ. ඒ කාමරය ඒ දවස් වල අරක්අරගෙන ඒකෙ පදිංචි වෙලා හිටියෙ "විනී මහත්තයා". තරුණ කාලෙ යමක්කමක් දේපලක් තිබුණු , තමුන්ගෙ නොසැලකිල්ල සහ නාස්තිකාර කම නිසා ඒ ඔක්කොම විකුණලා කාල අනාථ භාවයට පත්වෙච්ච තනිකඩ "විනී මහත්තය"ට කාත් කවුරුත් හිටියේ නෑ. සමාගම් මඩුව වාසභවන කරගෙන ජීවත් වෙච්ච වයෝවෘද්ධ විනී මහත්තයට තුන් වේලටම බෙදාගෙන කන්න බොන්න දුන්නෙ ගමේ මිනිස්සු. කොච්චර නැතිබැරි කම් තිබ්බත් විනී මහත්තයගෙ පරණ ගර්වය නං නැති වෙලා තිබුනෙ නෑ. පොඩ්ඩ මිස් උනොත් බණිනවා. සල්පිල පවත්වලත් කාලෙකට පස්සෙ ජීවිතේ  අන්තිම කාලෙ "ඔබේසේකර වැඩිහිටි නිවාසෙ" සෑහෙන කාලයක් ගතකරපු විනී මහත්තය අවසන් ගමන් ගියෙත් ඒකෙමයි.

ඕක නෙවෙයි කියන්න ගිය කතන්දරේ. සල්පිල දවසෙ දවල් විනී මහත්තයට බඩේ අමාරුවක් හැදිල. වේදිකාව පිටිපස්සෙ කාමරේ ඉන්න විනී මහත්තයට වේදිකාව උඩත් එක්කම බඩේලිය ගිහිං. එලියෙ වැසිකිලියට යන්න තරම් වත් තද කරගෙන ඉන්න බැරි තරමට බඩේ අමාරුව තදවෙලා. සල්පිල් පවත්වනවා තියා එතන නාහයක් තියන මනුස්සයෙකුට උහුලන් ඉන්න බැරි තරමට ගඳ. විනී මහත්තයව කාමරෙන් එලියට වඩම්මවල බඩේ අමාරුවට ගොඩ බේතුත් දීල සමාගම් මඩුව හෝදන්න උනා කොල්ලො සෙට් එකට. හේදුවත් හරිගියෙ නෑ. අන්තිමට ඩෙටෝල් දාල හෝදල අක්ක කෙනෙක්ගෙ සෙන්ට් කුප්පියකුත් ඉවර වෙනකල් ගහල තමා වැඩේ ගොඩ දාගත්තෙ.

කොහොමින් කොහොමින්හරි සල්පිලේ වැඩේ අතිසාර්ථකව නිමා උනා. ඒ දවස් වල හැටියට සෑහෙන මුදලක් එකතු උනා. ඒ මුදලින් අපේ වැඩිහිටියො අඩි විස්සක තහඩු හට් එකක් වගේම ඇලුමිනියම් (බිත්තර තම්බන මොඩල් එකේ) පුටු දහයකුත් හදවගත්ත. අපේ ගමේ මරණාධාර සමිතිය ආරම්භ උනේ ඒ විදිහට. පසුකාලීනව සාමාජික මුදල් සහ තවත් ආධාර උපකාර එක්ක දියුණු වෙච්ච අපේ සමිතිය දැන් සෑහෙන මට්ටමක තියනවා. . මරණාධාර සමිතියෙ ගබඩා කාමරේ කෙළවරක මකුළු දැල් බැඳි බැඳී තියන, අපි සල්පිල් කරලා, නාට්ටි නටල හදවපු පරණ හට් ඒකයි පුටු ටිකයි දැන් පාවිච්චි කරන්නෙ නෑ. දේශපාලු තුමන්ලගෙන් ලැබුණු අලුත් පුටු , කැනපි, හට් වලින් වගේම සමිතියෙන්ම මස්සවපු පාලම්කොඩි , සුදූ කොඩි වලින් සමිතියෙ ගබඩාව පිරිලා. පරණ හට් ඒකයි පුටු ටිකයි  භාවිතයෙන් අයින්වෙලා ගියාට ඒව හම්බකරගන්න අපි දඟලපු විදිය ගැන මතකය හිත් වලින් අයින් වෙලා යන්නෙ නෑ. ඒ අතීත මතකයන් ඒ තරමටම සුන්දරයි.